Inna niż świat

Sex, drugs and rock&roll – czy taka właśnie była Janis Joplin?

Grafika okładkowa: Dominik Tracz

Utalentowana, prowokacyjna, oryginalna. Inna niż wszyscy. To właśnie Janis Joplin. I choć przytoczone epitety obrazują wartościowego człowieka, Janis, tak jak wszystko na świecie, posiadała swoje mroczne strony. Uzależniona od alkoholu i innych używek, zbuntowana, zbyt swobodna seksualnie. Jej historia jest jednak bardziej złożonej niż można byłoby zakładać. Problemy nie wynikały z uroków blasku sławy, jak to obecnie wśród artystów wydaje się zdarzać, a z braku akceptacji środowiska. Wszystkie te informacje, jak i wiele innych, zebrano w książce Janis. Życie i muzyka.

Nie powinno się być młodym, dopóki nie będzie się wystarczająco starym, żeby sobie z tym poradzić.
Janis Joplin

Holly George-Warren jest autorką, która z zapałem godnym badacza podeszła do postaci Janis. Nie można jej odmówić skrupulatności, z jaką przedstawia fakty składające się na opis życia gwiazdy. Autorka, szczegółowo obrazując każdy element egzystencji artystki, w pewnym momencie traci barwność języka opowiadacza, a ten biografii jest niezwykle potrzebny, by stała się ona interesująca i lżejsza w odbiorze na rzecz przyjemnej rozrywki. Książka jest więc nieco trudniejszą lekturą, nie dla każdego. Historię Janis należy dawkować sobie partiami, żeby nie zaczęła nużyć, a faktycznie stanowiła rzetelne przekazanie wiedzy o jednej z czołowych piosenkarek lat 70. ubiegłego wieku. Z innej jednak strony, biografia będzie w pełni satysfakcjonująca dla oddanych fanów piosenkarki, głodnych informacji, których darmo szukać w szeregu innych publikacji.

Janis była ewenementem wśród kobiet. Pozornie krucha, a rzeczywiście silna i nieprzejednanie oderwana od schematów outsiderka, zakorzeniona wśród własnej wizji świata pełnej idei ważniejszych od reputacji i relacji z innymi.

Z kart książki spogląda na czytelnika odważna, choć zraniona dziewczyna. Zraniona brakiem akceptacji wśród ludzi, w tym kolegów ze szkoły i najbliższej rodziny, zraniona piętrzącymi się wokół niej oczekiwaniami, które oparte na stereotypach – dzisiaj na szczęście w większości już przełamanych – stanowiły wyznacznik kulturowy jej czasów. Jednocześnie jednak Janis była ewenementem wśród kobiet. Pozornie krucha, a rzeczywiście silna i nieprzejednanie oderwana od schematów outsiderka, zakorzeniona wśród własnej wizji świata pełnej idei ważniejszych od reputacji i relacji z innymi. Uparta jednostka dążąca nieustannie do celu pomimo kłód rzucanych pod nogi. Dziewczyna warta poznania, niedostatecznie doceniona i uhonorowana za życia. Była Królowa muzyki i siebie samej, bo jak mówiła: Ty sam – to wszystko, co masz.

Janis. Życie i muzyka pozostaje książką nad wyraz aktualną, ponieważ porusza niezwykle ważny, szeroko omawiany w literaturze, choć w praktyce dość często wciąż pomijany, temat pospolitego wykluczania społecznego niepasujących do niego, według przyjętych umownie zasad, jednostek. Na pierwszy plan wysuwa się chociażby utarty stereotyp, który wymaga od człowieka posiadania konkretnego zdania np. w temacie wyborów prezydenckich. Decyzję uznaje się za konieczność, nazywając ją „obowiązkiem obywatela”. Każdy musi stanąć po którejś ze stron, opowiedzieć się za swoim kandydatem. Ci, którzy tego nie zrobią, mogą zostać oszukani, bowiem ich niewykorzystany głos może zostać kłamliwie przekazany którejś ze stron, tylko dlatego, że pozostał wolnym. Ta zależność przekłada się bezpośrednio również na życie prywatne. Czy nigdy nie zdarzyło się nikomu być zmuszonym do określenia swojego stanowiska w przypadku na pozór codziennej, przyjacielskiej rozmowy czy dyskusji?

Odurzona bitniczka, niepozorna, a jakże piękna.

Obszerna historia, zawarta na setkach stron. Historia życia, które skończyło się za szybko, a przede wszystkim opowieść o zwykłej młodej dziewczynie, która potrzebowała miłości. Czymże różni się Janis od współczesnej nastolatki? W zasadzie – niczym. W równym stopniu korzystała z życiowej swawoli: uciekała z domu, by dotrzeć na koncert w odległym mieście, czy upajała się bez umiaru ostrym smakiem alkoholu. Była zbuntowana, pomysłowa i bezbrzeżnie zakochana w dobrej muzyce. Odurzona bitniczka, niepozorna, a jakże piękna. Dzięki temu Janis stanowi dziś jedną z tych sylwetek, które człowiek powinien poznać. Jej historia mimo, że przykra, rozdzierająca serce, podkreśla zapomnianą dawno prawdę, że młodość jest naprawdę istotnym etapem w procesie kształtowania się ludzkiej świadomości. Procesem, który przeżywa się za pomocą prób i błędów. Jednak czy to aż taka zbrodnia, by móc ją „sprawiedliwie” osądzać i nienawidzić?